گروه "هنر و دست‌ساخته‌ها" شامل مجموعه فعالیت‌های پژوهشی می‌شود که با بهره‌گیری از فرآورده‌های هنری و دست‌ساخته‌های بوم‌آورد اقلیم مرکزی ایران با هدف، شناسایی قابلیت‌ها و حفظ ارزش‌های بومی و سنتی به‌جای‌مانده، به توسعه و گسترش هنرهای بومی با توجه به فنون و روش‌های علمی نوین می‌پردازد.
دست‌ساخته‌های هنری، تولیداتی هستند که با استفاده از مواد اولیه بومی و انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزار دستی ساخته می‌شود که در هر بخش آن ذوق هنری و خلاقیت فکری هنرمند یا صنعت‌گر سازنده به‌نحوی تجلی یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی این‌گونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه‌ای می‌باشد.
از ویژگی‌های پژوهشی و محصولات گروه هنر و دست‌ساخته‌های بومی می‌توان به حضور مؤثر و خلاق پژوهشگر در تولید و شکل‌بخشیدن به محصولات ساخته شده و امکان ایجاد تنوع و پیاده کردن طرح‌های مختلف در مرحله ساخت این‌گونه فرآورده‌ها اشاره نمود.
گستره پژوهشی این گروه شامل دو بخش: یکی، هنرها و تزیینات وابسته به معماری: آثار گچی، چوبی، کاشی‌کاری، آجرکاری، دیوارنگاری و سایر تخصص‌های وابسته به حوزه معماری بومی و دیگری بخش هنرهای دستی و بومی: طراحی سنتی و نگارگری، سفالینه‌ها، دست‌بافته‌ها و منسوجات، آثار فلزکاری، آثار چوبی، مرمت و نگهداری آثار هنری می‌باشد.
بطور کلی هدف این گروه پژوهشی، دست‌یابی به الگوهای هویت‌مدار از طریق مطالعه و بهره‌گیری از ویژگی‌های هنر بومی و سنتی و همچنین ترغیب پژوهشگران به تولید و پژوهش آثار بومی و ملی با توجه به ارزش‌ها و فرهنگ ایرانی می‌باشد.
